Các công ty đứng đằng sau hai công cụ tìm kiếm dữ liệu lớn nhất của Anh vào tuần này đã tiến hành thay đổi cách thức vận hành dịch vụ căn bản của họ, điều này được hỗ trợ bởi công nghệ trí tuệ nhân tạo cho phép tạo ra những phản hồi phức tạp và thân mật hơn. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, những công ty này có thể sẽ kiểm tra, khảo sát cả về tính chính xác của những công cụ này lẫn sự sẵn lòng của những người dùng hằng ngày để nắm bắt và tìm ra điểm mạnh của từng trải nghiệm tra cứu thông tin khác nhau.

Vào thứ Ba, Microsoft đã công bố một công cụ tìm kiếm được cải tiến từ Bing bằng việc sử dụng những khả năng của ChatGPT, công cụ AI gây sốt trên Internet được tạo bởi OpenAI, một công ty mới gần đây  được Microsoft đầu tư hàng tỷ đô. Bing giờ đây không chỉ cung cấp cho bạn một danh sách kết quả tìm kiếm mà còn trả lời những câu hỏi, nhắn tin với người dùng và tạo ra các nội dung thích hợp để trả lời những thắc mắc của người dùng.

Đến ngày hôm sau, Google, kẻ nắm giữ ưu thế trên thị trường, đã tổ chức một cuộc họp để trình bày cách họ dự kiến sử dụng một công nghê AI tương tự giúp hệ thống tra cứu của Google có thể cung cấp những phản hồi phức tạp và thân thiện hơn với những câu hỏi, bao gồm việc cung cấp các dấu đầu dòng đánh dấu thời điểm tốt nhất trong năm nhằm xem được các chòm sao khác nhau và đồng thời đưa ra những ưu và nhược điểm khi mua xe điện. (Ông lớn công nghệ của Trung Quốc, Baidu cũng công bố vào tuần này họ sẽ giới thiệu dịch vụ mang phong cách ChatGPT của riêng họ, tuy rằng họ chưa hề cung cấp những thông tin về việc dịch vụ ấy sẽ tồn tại như một tính năng trong công cụ tìm kiếm của họ hay không.)

Những cập nhật này xuất hiện nhờ sự thành công của OpenAI với việc tạo ra ChatGPT, điều ấy có thể tạo ra các bài luận thuyết phục một cách đáng kinh ngạc và những phản hồi để cảnh báo hoặc hỏi người dùng về một lời xác nhận, đã dấy lên một làn sóng thích thú tới những chương trình máy tính tương tác với người dùng qua văn bản chạy bằng AI. Những gã khổng lồ công nghệ giờ đây đang chạy đua để triển khai những công nghệ tương tự mà có thể thay đổi cách con người soạn thảo e-mail, viết luận và xử lí các tác vụ khác. Nhưng tác động trực tiếp có thể là yếu tố nền tảng trong trải nghiệm internet của con người: tra cứu.
“Mặc dù con người đã có 25 năm trong tìm kiếm, tôi dám cá rằng câu chuyện của chúng ta chỉ mới bắt đầu,” Ông Prabhakar Raghavan nói, là một SVP tại Google, trong sự kiện vào thứ Tư ra mắt tính năng AI mới. “Chúng tôi thậm chí đã vô cùng hào hứng, những đổi mới về AI tự vận hành trong những nghiên cứu sẽ thay đổi cách mọi người tìm kiếm, làm việc và giải trí. Chúng tôi đang nghiên cứu lại về ý nghĩa của việc tìm kiếm và điều tuyệt vời nhất vẫn chưa đến đâu.”

Cho những người vẫn chưa chắc chắn nên làm gì với công cụ mới, các công ty đã cung cấp một số ví dụ, từ viết một bài thơ có vần điệu cho tới hỗ trợ lên lịch cho một chuyến du lịch.

Lian Jye Su, nhà phân tích thuộc công tư tư vấn thị trường ABI Research tin rằng những người tiêu dùng và các doanh nghiệp sẽ vui vẻ đón nhận một phương thức tìm kiếm mới miễn là  “nó trực quan, loại bỏ nhiều lỗi và đưa ra một lối đi ít cản trở- giống như sự thành công của trợ lý ảo trong ngôi nhà thông minh, Alexa và Trợ lý Google.”
Nhưng ở đây có ít nhất một trường hợp khó lường: bao nhiêu người dùng có thể tin tưởng vào những kết quả được chạy bởi AI?



Thêm trải nghiệm tìm kiếm, thêm rắc rối.
Theo Google, Bard có thể được sử dụng để tạo kế hoạch chào mừng em bé mới sinh cho một người bạn, so sánh hai bộ phim đoạt giải Oscar hay lên thực đơn bữa trưa dựa vào những thức ăn có trong tủ lạnh nhà bạn. Nhưng công cụ này, vẫn chưa được ra mắt công chúng, đã bị chỉ trích vì một lỗi thực tế mà nó mắc phải trong bản demo của Google: nó khẳng định không chính xác rằng kính viễn vọng của James Webb đã chụp những bức ảnh đầu tiên về một hành tinh vượt ngoài hệ mặt trời của chúng ta. Người phát ngôn của Google cho biết lỗi này “nhấn mạnh tầm quan trọng của quy trình kiểm duyệt nghiêm ngặt.”

Bard và ChatGDT được phát hành công khai vào cuối tháng 11 OpenAI, được tạo nên dựa trên các mô hình ngôn ngữ to lớn. Những mô hình này được đào tạo trên kho dữ liệu trực tuyến khổng lồ để tạo ra các phản hồi tin cậy cho lời nhắc của người dùng. Các chuyên gia cảnh báo rằng những công cụ này có thể không đáng tin- lan truyền những thông tin sai lệch, dựng lên những câu trả lời và đưa ra câu trả lời khác nhau cho những câu hỏi giống nhau hoặc thể hiện định kiến phân biệt giới tính và phân biệt chủng tộc.

Loại AI này rõ ràng đã nhận được sự quan tâm mạnh mẽ. Bản thị trường của ChatGPT đã thu hút một triệu lượt tải về chỉ trong vỏn vẹn 5 ngày đầu tiên ra mắt và dự kiến sẽ đạt mức 100 nghìn lượt tải. Nhưng yếu tố tin tưởng sẽ quyết định liệu sự quan tâm đó có duy trì hay không. Theo Jason Wong, một chuyên gia phân tích rại công ty nghiên cứu Gartner.
“Người tiêu dùng và thậm chí cả những doanh nghiệp có thể thoải mái khám phá giao diện mới của Bing và Bard trong một khoảng thời gian nhưng ngay khi sự mới lạ không còn và những công cụ tương tự xuất hiện thì việc truy cập dễ dàng, chính xác và sự tin tưởng vào những phản hồi sẽ chiến thắng”, ông nói.

Hệ thống AI có thể tự phát triển, những thuật toán có thể tạo ra những nội dung mới mẻ, nổi tiếng là không đáng tin. Laura Edelson, một nhà khoa học máy tính và nghiên cứu nhưng thông tin sai lệch tại Đại học New York cho biết: “Có một sự khác biệt lớn giữa một AI nghe có vẻ quyền lực và một AI thực sự đưa ra những kết quả phù hợp.”

 Theo Edelson, trong khi mọi người tìm kiếm mức độ tối ưu hóa cho những điểm liên quan, các hình tượng ngôn ngữ lớn cố gắng đạt được một phong cách nhất định trong phản hồi của họ mà không chú tâm đến độ chính xác thực tế. “Một trong những phong cách đó là ‘Tôi là một nguồn tin đáng tin và chủ động’”, Edelson nói.

Ở một cấp độ cơ bản, hệ thống AI phân tích những từ ngữ nào ở cạnh nhau, xác định cách chúng liên kết và nhận dạng những kiểu mẫu khiến chũng xuất hiện cùng nhau. Nhưng phần lớn trách nghiệm vẫn thuộc về người dùng trong việc kiểm tra các câu trả lời, một việc có thể tốn thời gian ngang với việc lướt qua những đường link trên một trang mạng, nếu không muốn nói là hơn thế.

Giám đốc điều hành của Microsoft và Google đã thừa nhận một số vấn đề tiềm ẩn với công cụ AI mới.

Yusuf Mehdi, phó chủ tịch và giám đốc tiếp thị tiêu dùng của Microsoft cho biết “Chúng tôi không thể trả lời được hết tất cả câu hỏi được, vì vậy bạn có thể gửi phản hồi cho chúng tôi ở đầu mỗi trang tìm kiếm để chúng tôi có thể sửa đổi.”

Raghavan, làm việc tại Google, cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của phản hồi từ trong tới bên ngoài thử nghiệm để đảm bảo công cụ sẽ “đáp ứng tiêu chuẩn cao của chúng tôi về chất lượng, an toàn và có cơ sở, trước khi chúng tôi ra mắt rộng rãi hơn.”

Nhưng ngay cả với những lo ngại, các công ty đang đánh cược rằng những công cụ này sẽ đưa ra câu trả lời cho tương lai của tìm kiếm.